1, Khái quát
Schubert là nhạc sĩ người Áo, ông được coi là đại diện đầu tiên của trường phái âm nhạc lãng mạn Tây Âu.
Schubert rất nổi tiếng trong lĩnh vực sáng tác ca khúc, ông đã đưa ca khúc lên vị trí sánh ngang với các thể loại quan trọng khác. Ông còn viết nhiều thể loại khác như giao hưởng, nhạc thính phòng, các tác phẩm cho đàn phím.
Âm nhạc của Schubert mang tính trữ tình, thơ mộng, thể hiện những ước mơ, khát vọng về một cuộc sống tươi đẹp và cả những tình cảm khổ đau… Trong các tác phẩm của ông, ngoài những hình tượng trong sáng, sinh động còn có cả những hình tượng bi thảm, cô đơn… Giai điệu của Schubert gần gũi với âm nhạc dân gian, với những điệu dân ca dân vũ Áo và liên quan đến thơ ca Đức.
Schubert được đánh giá là một trong số ít nhạc sĩ có tài năng thiên bẩm và sáng tác rất nhanh. Tuy cuộc đời đầy nỗi bất hạnh và hết sức ngắn ngủi (31 tuổi) và đầy bất hạnh nhưng ông đã để lại rất nhiều tác phẩm ở nhiều thể loại: hơn 600 ca khúc, 9 bản giao hưởng và nhiều tác phẩm thính phòng gồm các sáng tác cho piano, các tứ tấu đàn dây và nhiều sáng tác cho thanh nhạc như đại hợp xướng, hợp xướng, messa…
Schubert sinh ngày 31 tháng 1 năm 1797 ở Liechtental (Lichtentơn), ngoại ô thành Viên trong một gia đình nhà giáo nghèo và đông con nhưng có văn hóa và yêu thích âm nhạc. Từ nhỏ, Schubert thể hiện có khả năng ở nhiều lĩnh vực: hát hay, biểu diễn vài nhạc cụ và có trình độ sáng tác.
Từ bỏ nghề dạy học để được tự do sáng tác, Schubert bị gia đình ruồng bỏ và phải sống một cuộc sống hết sức khó khăn cả về vật chất lẫn tinh thần. Ông đã dành trọn cuộc đời mình cho âm nhạc và mất vào ngày 16. 11. 1828, trong lúc còn quá trẻ và năng lực sáng tác đang dồi dào nhất.
2. Giới thiệu tác phẩm
+ Thanh nhạc
Schubert nổi tiếng về viết cho thanh nhạc, những tác phẩm có hình thức lớn của Schubert khoảng 100 tác phẩm như Messe As dur, Es dur, đại hợp xướng Khúc hát chiến thắng của Miriam, các tác phẩm hợp xướng… Những tác phẩm cho nhạc sân khấu phần lớn là dở dang.
Ca khúc là lĩnh vực yêu thích và quan trọng đặc biệt của Schubert. Ông viết khoảng 600 ca khúc, đưa thể loại này lên vị trí sánh ngang với thơ ca lãng mạn và các thể loại nhạc khác. Ca khúc của ông có ý nghĩa lịch sử lớn lao, đủ sức diễn đạt nội dung thời đại, con người thời đại.
Nổi bật là hai tập liên ca khúc: Cô chủ cối xay xinh đẹp (viết năm 1823) gồm 20 bài và Con đường mùa đông (viết năm 1827) gồm 24 bài. Bên cạnh đó có tuyển tập Khúc hát thiên nga và nhiều ca khúc nổi tiếng như: Sérenade, Ave Maria, Ru con, Con cá Foren, Nàng Magrita bên xa kéo sợi…
+ Giao hưởng và thính phòng
Schubert sáng tác 9 bản giao hưởng, một số ouverture, sonate, nhiều tác phẩm nhạc thính phòng khác như các bản tứ tấu và ngũ tấu… Trong 9 bản giao hưởng có bản số 8 (viết năm 1822) đã tạo ra một bước ngoặt lớn trong lịch sử, đó là bản giao hưởng lãng mạn đầu tiên. Bản giao hưởng này mẫu mực cả về nội dung lẫn hình thức giao hưởng lãng mạn vì nó là chân dung con người thời đại với những ước mơ không tưởng, niềm lạc quan và những dằn vặt trước thực tế nặng nề, về hình thức chỉ có 2 chương nên còn gọi là giao hưởng Bỏ dở, các chủ đề của các chương đều có tính ca xướng, chương II viết ở hình thức sonate không có phần phát triển
Sáng tác thính phòng của Schubert tiêu biểu có 15 sonate piano, tứ tấu Es- dur, B-dur, tứ tấu Thần chết và cô gái, ngũ tấu Con cá Foren…
(Theo PGS. TS Nguyễn Thị Tố Mai)
Bình luận